Circulair Ondernemen

Wat is circulair ondernemen?

Circulair ondernemen betekent: een productieproces beschouwen als een kringloop waarin grondstoffen, onderdelen en producten hun waarde zo min mogelijk verliezen en hernieuwbare energiebronnen worden gebruikt, door slimme samenwerking in de keten. Doelstelling in Nederland is om in 2030 zo het aantal gebruikte grondstoffen te halveren.

Circulair ondernemen heeft vooral impact bij bedrijven die in een keten iets materieels produceren. Maar ook diensten kunnen circulair zijn, bijvoorbeeld door middel van leasen of delen. Ieder bedrijf krijgt dan ook vroeg of laat met circulariteit te maken. In het eigen bedrijfsproces en bij leveranciers; bij offertes, bij regels over rapportage, bij het afval verwerken, maar ook bijvoorbeeld bij het zaken doen met de overheid.

Uitgangspunt bij circulair ondernemen in onze visie is dat er uiteindelijk (weer) een gezonde businesscase gaat ontstaan, die toekomstbestendig is.  Er ontstaat vrijwel altijd samenwerking tussen bedrijven bij het opzetten van een circulaire keten door bijvoorbeeld een circulaire producent toe te voegen, of door een voor uw bedrijf relevante reststroom van een andere bedrijf te traceren.  Ook in het bedrijfsproces van uw eigen bedrijf zijn er vaak veel kansen tot (meer) circulariteit. Hierin kan een Levens Cyclus Analyse (LCA) richting bepalen.  

Wat levert investeren in circulariteit u op?

• Waardeverhoging van uw bedrijf
• Minder productiekosten, want minder grondstoffen nodig
• Meer kansen bij aanbestedingen door de overheid; zij lopen voorop bij het circulair inkopen
• Meer kansen bij aanbestedingen door grote bedrijven; zij moeten in 2023 al voldoen aan strengere regelgeving (Green Deal, CSRD)
• Veel subsidiemogelijkheden bij het overschakelen naar circulaire processen
• Minder afval
• Slimmere samenwerking in de keten met leveranciers en klanten
• Tevredener consumenten, omdat steeds meer mensen willen dat hun spullen verantwoord worden geproduceerd
• Bijdrage aan een gezondere wereld

Procesbegeleider

Het wordt aanbevolen om een procesbegeleider in te zetten voor een circulair project. Ook is vaak zo’n procesbegeleider vereist om in aanmerking te komen voor subsidie, bijvoorbeeld bij het RVO. De procesbegeleider helpt om de samenwerking in de keten op te starten en te ondersteunen. Daarvoor is kennis, samenwerking en vertrouwen tussen partijen nodig.

Dat gaat niet vanzelf. Een procesbegeleider  zorgt er voor dat er een structurele samenwerking wordt opgezet tussen de diverse bedrijven.

Producentenverantwoordelijkheid

Een belangrijke stimulans van circulariteit is de producentenverantwoordelijkheid. Dit heet ook wel UPV: Uitgebreide Producenten Verantwoordelijkheid. Het betekent dat producenten of importeurs (mede) verantwoordelijk worden voor het afvalbeheer van hun producten. De regels hiervoor zijn recent algemeen verbindend verklaard voor 5 soorten producten:

• Elektronica en elektronische apparatuur, dus ook zonnepanelen
• Batterijen en accu’s
• Autowrakken
• Autobanden
• Verpakkingen, maar ook tasjes, ballonnen en maandverband

Textiel, een grote vervuiler, zal in 2023 volgen. De kledingindustrie wordt dan verantwoordelijk voor het inzamelen en recyclen van afgedankte kleding. Verwachting is dat steeds meer branches op deze wijze hun keten moeten gaan verduurzamen.

Met de UPV is sprake van een verschuiving van afvalverantwoordelijkheid naar bedrijven. Zodat er eerlijke tarieven prijzen kunnen worden gerekend, op basis van de kosten van afvalbeheer en milieu-impact van het betreffende product. Hierdoor zullen producenten gaan streven naar afvalreductie,  en efficiënter (her)gebruik van producten en grondstoffen. 

Consortium

De UPV dwingt bedrijven om hun lineaire bedrijfsproces te gaan re-designen. En je kan je als bedrijf niet meer beperken tot je eigen schakel in de productieketen; de samenwerking in de keten wordt hiermee eindelijk ‘serious business’. Het zou zelfs kunnen leiden tot een andere manier van financiële administratie, zoals afschrijving en het boeken van de kosten. Want een circulaire investering van één partij levert voordelen op voor de andere partijen in de keten. En ook de waarde van een product wordt niet meer nul na verloop van tijd, maar blijft waarde behouden afhankelijk van de mogelijkheden tot hergebruik of recycling.

Eén van de effecten van de invoering van UPV is dat er allerlei nieuwe circulaire initiatieven ontstaan. Zo is er bijvoorbeeld recent het consortium Decom North opgericht; een samenwerkingsverband van meerdere bedrijven in de Eemshaven in Groningen, speciaal om windmolenwieken te recyclen. Een wereldwijd unieke recylingsfabriek in de Eemshaven verkleint de rotorbladen tot er uiteindelijk korrels overblijven. Die korrels vormen een grondstof voor nieuwe producten.

De verwachting is dat bij de opkomst van de circulaire economie er veel meer van dit soort consortia zullen ontstaan, waarbij ook de overheid en kennisinstellingen zullen participeren.